To miejsce, w którym chciałabym się podzielić moimi spostrzeżeniami dotyczącymi języka jako narzędzia komunikacji zarówno „zwykłego” użytkownika języka, jak i profesjonalisty, a także i może przede wszystkim komunikacji laika w środowisku profesjonalnym. Będą się mądrzyć na różne tematy, jak masz ochotę, ciekawość i cierpliwość, enjoy☺ .
Brzmi poważnie, a chodzi o to jak poprzez treść dokumentu nadawca może regulować zachowaniem odbiorcy, czyli…. co musi, czego mu nie wolno lub do czego ma prawo.
W angielskich tekstach prawnych już dawno przestano używać tradycyjnych form, takich jak czasownik modalny „shall”, w umowach angielskich zwłaszcza w obrocie profesjonalnym czasownik modalny „shall” still rules!
Ale od początku formy wyrażające normatywność możemy podzielić na:
– te z użyciem czasownika modalnego („shall”, „must”, „may” – to są czasowniki modalne preskryptywne),
– struktury czasu teraźniejszego prostego,
– formy typu „is/are to do sth”.
Tu chciałabym podkreślić jedną zasadniczą różnicę między dokumentem prawnym czy prawniczym w języku polskim a tym w języku angielskim. To, co dobrze działa w języku polskim – czyli czasownik modalny „powinien”, w języku angielskim czasownik modalny „should” jest określany jako czasownik o niskiej intensywności normatywnej, a więc nie będzie on spełniał swojego zadania. Lepszym wyborem do wyrażenia normatywności będzie czasownik modalny „must”, ponieważ czasownik modalny „shall” jak już wspomniałam, powinien odejść do lamusa. Równie dobrze możesz użyć po prostu czasu teraźniejszego.
Podsumowując:
Poniższe zdanie możesz zapisać:
Tradycyjnie
“Unless otherwise agreed in writing, the customer shall pay the total amount stated on the invoice…”
Używając nowoczesnych technik pisania
“Unless otherwise agreed in writing, the customer must pay the total amount stated on the invoice…”
“Unless otherwise agreed in writing, the customer pays the total amount stated on the invoice…”
“Unless otherwise agreed in writing, the customer is to pay the total amount stated on the invoice…”
Ta ostatnie propozycje, tj. forma „is/are to do sth” uznawane jest za formę o nieco słabszej intensywności normatywnej niż czasownik modalny „must” czy konstrukcja czasu teraźniejszego. Jeżeli jesteś zainteresowany użyciem czasowników modalnych w tekstach prawnych, zachęcam do lektury artykułu prof. Christophera Williamsa „Fuzziness in Legal English: What Shall We Do with Shall?”
